W ostatnich latach coraz częściej zwraca się uwagę na problem uzależnienia seniorów od leków nasennych i przeciwbólowych. Choć farmakoterapia jest często niezbędna dla osób w tej grupie wiekowej, niekontrolowanie przyjmowanie leków może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych – w tym nałogów.
Od prawidłowego przyjmowania leków do uzależnienia
Duża część seniorów zmaga się z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi, bezsennością, a nawet stanami lękowymi. W związku z tym w wielu przypadkach lekarze przepisują im środki przeciwbólowe i nasenne, które mają pomóc w poprawie ich jakości życia. O ile stosowane zgodnie ze wskazaniami medycznymi preparaty są kluczowe dla dobrostanu seniorów, o tyle mogą być również furtką do rozwoju uzależnienia.
W jaki sposób osoby starsze wpadają w pułapkę lekarstw? Uzależnienie od medykamentów polega na przyjmowaniu coraz większej dawki dla uzyskania pożądanego efektu. Seniorzy mają tendencję do samowolnego zwiększania porcji leków, uważając, że większa ilość pomoże osiągnąć efekt szybciej i na dłuższy czas. Nasila to niebezpieczeństwo przedawkowania i wystąpienia działań niepożądanych – od zatrucia aż do śmierci.
Dlaczego osoby starsze są narażone na uzależnienia od leków?
Jak się okazuje, wiek jest istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju lekomanii. Z czego wynikają i co wpływa na uzależnienia od preparatów przeciwbólowych i nasennych?
- Zmiany metaboliczne – organizm osób starszych wolniej przetwarza substancje aktywne. Oznacza to, że choć działanie leków może się nieco opóźniać, są one w organizmie dłużej, przez co mogą się kumulować.
- Samodzielne zwiększanie dawek – część seniorów, nie odczuwając natychmiastowej ulgi, przyjmuje większe ilości leków, co przyspiesza z kolei rozwój tolerancji na substancje czynne oraz prowadzi do stopniowego uzależnienia.
- Wielość schorzeń – starsze osoby z uwagi na swoje problemy zdrowotne zwykle przyjmują kilka rodzajów leków jednocześnie. W niektórych przypadkach może to prowadzić do interakcji między nimi i nieświadomego wzrostu zależności od substancji psychoaktywnych.
- Samotność – brak bliskich relacji czy izolacja społeczna wielu seniorów sprawiają, że często traktują oni leki jako sposób na poprawę nastroju oraz złagodzenie poczucia osamotnienia.
Problem uzależnienia osób starszych od leków nasennych i przeciwbólowych staje się coraz bardziej powszechny – zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby chorób czy izolacji społecznej. Jak mu zapobiegać? Kluczowe jest edukowanie w kwestii świadomego podejścia do farmakoterapii, a także proponowanie alternatywnych metod (takich jak np. psychoterapia w przypadku zaburzeń snu). Z punktu widzenia lekarzy ważne powinno być również to, aby przepisywać nowe leki w oparciu o listę przyjmowanych aktualnie substancji, co może znacznie ograniczyć ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych.